Οι Στόχοι μας
ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ;
Στόχος του BeSafeNet είναι να παρουσιάζει ενημερωτικό και εκπαιδευτικό περιεχόμενο σχετικά με μείζονες φυσικούς (γεωλογικούς, υδρομετεωρολογικούς, βιολογικούς (πανδημίες)) και τεχνολογικούς κινδύνους (αστοχίες φραγμάτων, ραδιολογικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, χημικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης) και συναφείς καταστροφές. Οι πληροφορίες βασίζονται σε έγκυρη εμπειρογνωμοσύνη που συλλέγεται από ένα προϋπάρχον διεθνές δίκτυο εξειδικευμένων κέντρων.
Από το 1987, τα κέντρα λειτουργούν στον τομέα αυτό ως πλατφόρμα συνεργασίας μεταξύ 22 χωρών της Ευρώπης και της Νότιας Μεσογείου υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής και Μεσογειακής Συμφωνίας για τους Μεγάλους Κινδύνους (EUR–OPA) του Συμβουλίου της Ευρώπης. Ένας από τους κύριους στόχους της είναι η ενίσχυση και η προώθηση της συνεργασίας για την εξασφάλιση καλύτερης πρόληψης και προστασίας από κινδύνους, και καλύτερης προετοιμασίας σε περίπτωση μεγάλων καταστροφών. Εκτός από τον διακυβερνητικό της ρόλο, η Συμφωνία διαθέτει ένα αποτελεσματικό δίκτυο εξειδικευμένων κέντρων που είναι διασκορπισμένα στα 22 κράτη μέλη της: το υλικό που παρουσιάζεται στον δικτυακό τόπο BeSafeNet προέρχεται από την εμπειρογνωμοσύνη που έχει συγκεντρωθεί από τους διάφορους τομείς των μεγάλων καταστροφών και της διαχείρισης των εν λόγω κέντρων.
Η συνεχής ανάπτυξη του δικτυακού τόπου BeSafeNet και της πρωτοβουλίας της Ολυμπιάδας συντονίζεται από την Κυπριακή Πολιτική Άμυνα, η οποία είναι υπεύθυνη για τις καθημερινές λειτουργίες και από μια διεθνή συντακτική επιτροπή που διασφαλίζει την επιστημονική ακρίβεια των κειμένων και την υποστήριξη του BeSafeNet.
ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ;
Οι φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές προκαλούν μεγάλες ανθρώπινες και οικονομικές απώλειες. Σύμφωνα με έκθεση του Κέντρου Ερευνών για την Επιδημιολογία των Καταστροφών (CRED), μεταξύ 1998 και 2017, οι γεωλογικές και υδρομετεωρολογικές καταστροφές προκάλεσαν το θάνατο 1,3 εκατομμυρίων ανθρώπων και άφησαν άλλα 4,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους τραυματισμένους, άστεγους, εκτοπισμένους ή έχοντες ανάγκη από βοήθεια έκτακτης ανάγκης. Ενώ η πλειονότητα των θανάτων οφειλόταν κυρίως σε σεισμούς και τσουνάμι, το 91% όλων των καταστροφών προκλήθηκε από πλημμύρες, καταιγίδες, ξηρασίες, καύσωνες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Πιο πρόσφατα, το 2021, η Βάση Δεδομένων Γεγονότων Έκτακτης Ανάγκης (EM–DAT) κατέγραψε 432 καταστροφικά γεγονότα που σχετίζονται με φυσικούς κινδύνους παγκοσμίως. Συνολικά, αυτά ευθύνονται για 10.492 θανάτους, επηρέασαν 101,8 εκατομμύρια ανθρώπους και προκάλεσαν οικονομικές απώλειες ύψους περίπου 252,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ. Το έτος 2021 χαρακτηρίστηκε από αύξηση του αριθμού των καταστροφικών συμβάντων και των εκτεταμένων οικονομικών απωλειών.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οι χώρες με αναπτυσσόμενες οικονομίες υφίστανται το μεγαλύτερο κόστος όταν μια καταστροφή πλήττει: πάνω από το 95% όλων των θανάτων που προκαλούνται από καταστροφές και οι απώλειες λόγω φυσικών καταστροφών είναι 20 φορές μεγαλύτερες (ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος) στις αναπτυσσόμενες χώρες απ’ ό,τι στις βιομηχανικές χώρες.
Οι καταστροφές αποτελούν επίσης μείζον ζήτημα για τους πολίτες των ανεπτυγμένων χωρών που μπορούν να τις βιώσουν στο έδαφός τους, π.χ. ο σεισμός του 2009 στη L‘Aquila της Ιταλίας είχε ως αποτέλεσμα 308 νεκρούς, 1500 τραυματίες και ζημίες που ξεπέρασαν τα 16 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Οι πληθυσμοί μπορούν επίσης να βιώσουν παρόμοια γεγονότα στο εξωτερικό λόγω της αυξημένης διεθνούς κινητικότητας (τόσο η Σουηδία όσο και η Γερμανία έχασαν πάνω από 500 πολίτες αντίστοιχα στο τσουνάμι της Νοτιοανατολικής Ασίας το 2004).
ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ;
Πολλές από τις καταστροφές (ιδίως τις φυσικές καταστροφές) δεν μπορούν να προληφθούν, αλλά υπάρχουν ορισμένοι τρόποι για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μιας καταστροφής, ιδίως με την ευαισθητοποίηση στη διαχείριση έκτακτης ανάγκης μέσω του δικτυακού τόπου BeSafeNet.
Καθώς η διαχείριση έκτακτων αναγκών σε όλες τις χώρες βασίζεται σε κρατικά συστήματα διαχείρισης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, αλλά στηρίζεται στην ακριβή ευαισθητοποίηση και γνώση του κοινού για τους κινδύνους και τα μέτρα πρόληψης, είναι σημαντικό να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με:
· ποια είδη κινδύνου καταστροφών υπάρχουν σε συγκεκριμένες περιοχές
· ποια είναι η φύση του κινδύνου
· πότε θα μπορούσε να συμβεί
· πώς μπορούν να ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειές τους.
Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να είναι διαθέσιμες στο ευρύ κοινό άμεσα, μέσω των εκπαιδευτικών, των ιατρών, των εκπροσώπων των τοπικών αρχών, των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας και με άλλα μέσα.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ;
Ενώ τα κρατικά συστήματα διαχείρισης έκτακτης ανάγκης πρέπει να αντιμετωπίζουν διαφορετικά πλαίσια, όπως η νομική βάση, οι δυνατότητες, οι πόροι, οι διαδικασίες κ.λπ. , σε κάθε χώρα, η σωστή συμπεριφορά του ατόμου είναι κρίσιμη για την επιβίωσή του.
Η πρωτοβουλία BeSafeNet επικεντρώνεται στην επίτευξη τριών βασικών στόχων:
1. Προώθηση μιας κουλτούρας ασφάλειας στον πληθυσμό:
o Ευαισθητοποίηση σχετικά με τις επιπτώσεις των ενεργειών και του τρόπου σκέψης τους κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
o Αντικατάσταση του φόβου με μια κουλτούρα ετοιμότητας
2. Διάδοση της γνώσης σε πολύγλωσσες κοινωνίες:
o Δημιουργία κοινής βάσης γνώσεων με τις καλύτερες εμπειρίες
o Διάδοση πληροφοριών σε διάφορες γλώσσες προς όφελος ενός ευρύτερου κοινού
3. Δημιουργία διαδραστικού εργαλείου
o Ιστότοπος ανοικτός σε άλλους χρήστες και οργανισμούς για να επωφεληθούν και να υποβάλουν σχόλια.
o Εμπλουτισμός του περιεχομένου του με συνεισφορές που βασίζονται στην εμπειρογνωμοσύνη.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ ΜΑΣ;
Πολλές πηγές πληροφοριών για κινδύνους και μέτρα έκτακτης ανάγκης υπάρχουν σήμερα σε πολλές ευρέως διαδεδομένες γλώσσες στο διαδίκτυο. Ωστόσο, σπάνια διατίθεται κοινό υλικό σε διάφορες γλώσσες από την ίδια πηγή και αυτή είναι η κύρια ιδιαιτερότητα της πρωτοβουλίας BeSafeNet. Παρέχει πληροφορίες στο ευρύτερο κοινό σε έξι γλώσσες. Σερφάροντας στον ιστότοπο, οι χρήστες θα έχουν επίσης πρόσβαση σε χρήσιμες πληροφορίες και δεδομένα, όπως μελέτες περιπτώσεων, διδάγματα, υλικό που μπορεί να συμπεριληφθεί στα σχολικά προγράμματα σπουδών, καθώς και φωτογραφίες και βίντεο.
Επιπλέον, το BeSafeNet έχει ως στόχο να υπερβεί το διαδικτυακό ισοδύναμο ενός σχολικού βιβλίου, παρέχοντας χρήσιμες πληροφορίες σε ένα ανοικτό και διαδραστικό περιβάλλον, προκειμένου να προσελκύσει το ενδιαφέρον των νέων. Μέσω αυτού του δικτυακού τόπου, οι μαθητές εισάγονται στους φυσικούς και τεχνολογικούς κινδύνους, στην πρόληψη των κινδύνων, στην ευαισθητοποίηση και στη δράση σε τέτοια καταστροφικά γεγονότα. Παρέχει ένα ισχυρό εργαλείο που προσφέρει ανταλλαγή πληροφοριών και επικοινωνία μεταξύ χωρών που μοιράζονται παρόμοια ευπάθεια σε καταστροφές, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Επιπλέον, οι μαθητές και οι νέοι θα βρουν κοινό έδαφος για να ανταλλάξουν απόψεις και ιδέες στη δική τους γλώσσα και να λάβουν υποστήριξη είτε ο ένας από τον άλλον και τους δασκάλους τους είτε από ειδικούς.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΣΥΝΕΙΣΦΕΡΕΤΕ;
Η ιδιαιτερότητα του υλικού που παρουσιάζεται στον δικτυακό τόπο BeSafeNet δεν απευθύνεται μόνο στους τελικούς χρήστες αλλά και στην περαιτέρω διάχυση μέσω άλλων ενδιάμεσων φορέων.
Ως πολίτης, θα έχετε βασικές πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους και τις βασικές ενέργειες που πρέπει να κάνετε, τόσο για να προλάβετε τις καταστροφές όσο και για να τις αντιμετωπίσετε όταν συμβούν.
Ως εκπαιδευτικός, θα έχετε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσετε πρόσθετες πληροφορίες για να διαδώσετε στους μαθητές σας γνώσεις σχετικά με τους κινδύνους και τις καταστροφές. Σε ορισμένες χώρες, δεν υπάρχει σαφής θέση στα τρέχοντα προγράμματα σπουδών των σχολείων για μια τέτοια κατάρτιση, αν και θα μπορούσε να εισαχθεί μέσω πιο παραδοσιακών μαθημάτων όπως η γεωγραφία ή η φυσική.
Ως φοιτητής, το υλικό υψηλού επιπέδου που παρέχεται μπορεί να είναι χρήσιμο για την ειδική σας κατάρτιση, προκειμένου να ενισχύσετε τις γνώσεις σας σε θέματα που σχετίζονται με τη μείωση του κινδύνου καταστροφών, περισσότερο ως δυνητικοί μελλοντικοί επαγγελματίες και υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων, οι οποίοι θα μπορούσαν κατά συνέπεια να επηρεάσουν (έστω και σε μικρό βαθμό) την ανθεκτικότητα των κοινωνιών στις καταστροφές.
ΟΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ?
Κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών που πραγματοποιήθηκε το 2019, δηλώθηκε ότι τίποτα δεν αποκαλύπτει την ανισότητα και τις διακρίσεις όσο μια καταστροφή και ότι η μη αναγνώριση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δημιουργεί περιθωριοποιημένες και ευάλωτες ομάδες που αντιμετωπίζουν διακρίσεις και αποκλεισμό. Αυτοί οι ευάλωτοι πληθυσμοί είναι πολύ πιο πιθανό να υποφέρουν δυσανάλογα από τις καταστροφές. Αυτό δεν είναι πουθενά πιο εμφανές από ό,τι στη διασταύρωση των κινδύνων, της κλιματικής αλλαγής και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Συνεπώς, η πρόληψη και η μείωση του κινδύνου καταστροφών αποτελεί επίσης μέσο προστασίας και προώθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.